Συνταξιοδοτικό τριών πυλώνων: Ναι μεν αλλά..

Το γεγονός ότι το συνταξιοδοτικό σύστημα στην Ελλάδα είναι προβληματικό δεν χωράει καμία αμφιβολία. Το γεγονός ότι οι εκάστοτε κυβερνήσεις δεν αντιμετώπισαν αποτελεσματικά τις προκλήσεις επίσης δεν χαίρει αμφισβήτησης. Μητέρα και των δυο αυτών «κακών» είναι ο οικονομικός αναλφαβητισμός του λαού μας, ο οποίος συνεχίζει ολοένα και περισσότερο να μεγαλώνει και να γίνεται ιδιαίτερα έντονος και σε επαγγέλματα όπως οικονομολόγοι, ασφαλιστές κτλ.

Του Διογένη Μουμά, Αναγνώστη του Underwriter.gr

Οικονομικά αναλφάβητο λοιπόν και το Κράτος και οι Πελάτες και οι Ασφαλιστές.

Κράτος

Φτάσαμε λοιπόν στο σημείο εκείνο που παραδεχόμαστε ηχηρά ότι το κράτος πλέον δεν μπορεί να στηρίξει τους συνταξιούχους του. Και φυσικά είναι αλήθεια. Από ένα καθεστώς λοιπόν καθορισμένων παροχών προσπαθούμε να περάσουμε σε μια εποχή καθορισμένων εισφορών, όπου ο εργαζόμενος πλέον θα ξέρει ακριβώς τι θα πληρώνει αλλά δεν θα ξέρει τι θα λάβει. Μια στιγμή όμως. Το πρόβλημα με τα συνταξιοδοτικά ταμεία δεν ήταν ποτέ δομικό. Ήταν θέμα διαχείρισης και κατανομής των πόρων. Δεν ήταν θέμα λογικής. Τώρα λοιπόν σε αυτή την εποχή των χαμηλών και αρνητικών επιτοκίων το κράτος πλέον δεν μπορεί να εγγυηθεί συντάξεις και τι θέλει να κάνει; Να ρίξει τα χρήματα στην επένδυση. Σωστό από τη μια γιατί πρέπει να κινηθεί η οικονομία, αλλά από την άλλη μια τέτοια κίνηση σε βάθος χρόνου μπορεί και να την καταστρέψει για αυτό και το κράτος βγάζει την ουρά του απέξω με τα σχεδόν 390€ που θα δίνει σύνταξη.

Με ένα μπακαλίστικο παράδειγμα σας λέω το εξής: Εάν εγώ και χιλιάδες άλλοι, αποφασίσω να συμπληρώσω τη σύνταξη μου με επενδύσεις στις μετοχές του χρηματιστηρίου για τα επόμενα 40 χρόνια, τότε οι εταιρίες στις οποίες πηγαίνουν τα χρήματά μου έχουν εξασφαλίσει μιας πρώτης τάξεως χρηματοδότηση. Αυτό θα τις βοηθήσει να αυξήσουν το παραγόμενο προϊόν τους, θα βγάλουν κέρδη που θα τα ρίξουν στην οικονομία και θα βελτιωθεί και το δικό μου βιοτικό επίπεδο. Μέχρι εδώ ΑΨΟΓΑ! Και ποιός δε θα το ήθελε!

Τα προβλήματα ξεκινούν μετά. Όταν θα συνταξιοδοτηθώ για να εισπράττω τη μηνιαία σύνταξη που μου αναλογεί θα πρέπει να ρευστοποιώ, άρα θα δημιουργηθεί μια μεγάλη εκροή κεφαλαίων που περισσότερη ζημιά θα δημιουργήσει παρά θα ωφελήσει.

Επίσης, τι απάντηση μπορούμε να πάρουμε εάν υποθέσουμε ότι οι διαχειριστές των επενδύσεων μας δε μας πετυχαίνουν αποδόσεις, αλλά ζημιές; Ποιός μπορεί να εγγυηθεί ότι δε θα αναλάβουν ακόμα περισσότερο ρίσκο ώστε να καλύψουν τις ζημιές; Και μήπως δεν το έχουμε δει αυτό το έργο και στο παρελθόν; Πόσο έτοιμες είναι οι εταιρίες να αναλάβουν τόσο μεγάλο όγκο προς διαχείριση;

Σημειωτέον, εμείς πάμε να δημιουργήσουμε ένα συνταξιοδοτικό σύστημα στο πλαίσιο π.χ. του Ολλανδικού τη στιγμή που τα ταμεία αυτά προχωρούν ή θα προχωρήσουν σε μειώσεις συντάξεων λόγω των χαμηλών ή και αρνητικών επιτοκίων…!

Πελάτες

Εδώ και αν συναντάμε προβλήματα. Οι περισσότεροι πελάτες σήμερα έχουν καμία ή μικρή εικόνα σχετικά με τις αποταμιεύσεις και τις επενδύσεις. Δεδομένου δε ότι η αγορά των Unit Linked καλπάζει μπορώ με βεβαιότητα να πω ότι στις ερωτήσεις τύπου «επιθυμώ να αναλάβω ρίσκο» ή «οι γνώσεις μου από τις επενδύσεις είναι καλές» απαντάει μόνος του ο ασφαλιστής παρά ο πελάτης. Δεν έχουν ιδέα οι πελάτες μας τι αγοράζουν, τι κινδύνους έχει ένα προϊόν και ποιες μπορεί να είναι οι πραγματικές αποδόσεις του προϊόντος τελικά. Απλά τώρα πουλάνε τα unit linked, το 50αρικο είναι εύκολο και το οικονομικό κλίμα πιο αισιόδοξο. Αυτό είναι όλο. Εάν ρωτήσετε ένα πελάτη το πιο απλό πράγμα όπως τι είναι ο πληθωρισμός και πώς επηρεάζει την αποταμίευσή σου, η απάντηση θα είναι μια απέραντη σιωπή.

Το πιο σημαντικό από όλα: Αυτό το μοντέλο θα κολλήσει από πλευράς του πελάτη σε 2 σημαντικά ζητήματα. Το ένα είναι ότι οι πελάτες θα μπαίνουν με το χαμηλότερο δυνατό ποσό και το δεύτερο είναι ότι ελάχιστοι θα αυξάνουν την αποταμίευσή τους αναλογικά με την αύξηση των εισοδημάτων τους ή του πληθωρισμού! Επομένως η αποταμίευση θα τείνει μειούμενη.

Ασφαλιστές

Εδώ θα τολμούσα να χαρακτηρίσω τα πράγματα τραγικά ειδικά για τις πωλήσεις των Unit Linked προϊόντων. Οι σοβαρές γνώσεις των ασφαλιστών σχετικά με τις επενδύσεις είναι ελάχιστες και περιορίζονται μόνο στα χαρακτηριστικά των προϊόντων.

Ωστόσο εμφανίζονται ως γκουρού των επενδύσεων και φυσικά προφήτες εκ του ασφαλούς. Φταίει ο ασφαλιστής; Προφανώς και όχι. Πρωτίστως φταίει το σύστημα εξετάσεων που τους οδηγεί σε γνώση παπαγαλίας! Ο ασφαλιστής κινητοποιείται από την προμήθεια και θα πουλήσει αυτό το προϊόν που του εξασφαλίζει εισόδημα, το οποίο φυσικά δε θα αγόραζε για τον εαυτό του. Γιατί να μην πουλήσει ένα προϊόν που του εξασφαλίζει 40% προμήθεια;

Στην ερώτηση: Πόσα δικά σας χρήματα έχετε σε επενδύσεις, η απάντηση του ασφαλιστή είναι σιωπή!

Αφήστε που η εφαρμογή αυτού του μοντέλου πετάει τον ασφαλιστή εκτός αγοράς αφού του μένει να κυνηγήσει μόνο την εθελοντική αποταμίευση του πελάτη που αναλογικά θα είναι και το μικρότερο ποσό.

Για να μην τραγικοποιώ όμως την κατάσταση και γίνομαι μάντης κακών λέω το εξής:

Οι αλλαγές είναι προς μια θετική κατεύθυνση, αλλά για ακόμα φορά είναι ετεροχρονισμένες και χωρίς γερές βάσεις και τη σωστή ωριμότητα. Υπάρχουν βασικά ερωτήματα που δεν έχουν απαντηθεί και ένα τεράστιο επαγγελματικό κενό στην αγορά.

Η λογική αυτών των συστημάτων είναι “Pay as you go” και όχι “Fix it as you go”.